Rất lâu trước khi thành lập Tescan, Jaroslav Klima đã bị thu hút bởi Kính hiển vi điện tử. Lần đầu tiên Klima biết đến Kính hiển vi điện tử là khi ông đọc bài báo của Armin Delong - Cha đẻ Kính hiển vi điện tử ở Cộng hòa Séc. Delong đã nói về cách Tiệp Khắc sản xuất Kính hiển vi điện tử đẳng cấp thế giới để xuất khẩu và điều này đã gây ấn tượng mạnh mẽ với Klima. Ông nói: “Lúc đó là cuối những năm 1950, Kính hiển vi điện tử là một trong số ít các cơ hội mà đất nước chúng tôi có thể xuất khẩu. Khi tôi theo học ngành điện tử tại Đại học Công nghệ Brno, tôi vẫn tin rằng cuối cùng mình sẽ làm việc với Kính hiển vi điện tử.”
Jaroslav Klima: Niềm đam bền bỉ với Kính hiển vi điện tử
Trong thời gian học tập tại Trường đại học, Klima đã có cơ hội gặp một số nhà khoa học làm việc tại tập đoàn kỹ thuật điện lớn Tesla thuộc sở hữu nhà nước, nơi thu hút những kỹ sư và nhà vật lý giỏi nhất đất nước. Sau khi hoàn thành chương trình học của mình vào năm 1973, Klima đã dành 9 năm đầu tiên tại Tesla với tư cách là một kỹ sư dịch vụ, ông đi và học hỏi về Kính hiển vi điện tử, sau đó chuyển sang bộ phận nghiên cứu và phát triển, rồi trở thành kỹ sư hệ thống.
Vào những năm 1980, hoạt động kinh doanh của tập đoàn bước vào giai đoạn bùng nổ. Tesla có vị trí độc quyền ở Đông Âu và là nhà cung cấp Kính hiển vi điện tử hàng đầu. Không những vậy, Tesla cũng tiến hành kinh doanh thông qua hệ thống trao đổi hàng hóa với Cộng hòa Dân chủ Đức, Ba Lan, Romania, Bulgaria và các quốc gia khác xung quanh Liên Xô.
Thế giới Kính hiển vi điện tử phương Tây đã thay đổi nhanh chóng với các thiết bị hiện đại và điện tử phức tạp.
Đến tháng 11 năm 1989, khi Bức tường Berlin sụp đổ, Tesla đã gặp rắc rối. Lúc này, Klima đã gần 40 tuổi, ông đã dành toàn bộ sự nghiệp của mình để làm việc với Kính hiển vi điện tử và muốn tiếp tục cống hiến tối đa kinh nghiệm của mình. Ông và bốn người bạn của mình là Jozef Melkes, Ivan Dvořák, Jan Zounek và Petr Peřina - những người đồng sáng lập Tescan đã dành thời gian tham gia các khóa học về xử lý hình ảnh tại Đại học Praha. Klima nói: “Chúng tôi được đào tạo về Kính hiển vi điện tử nhiều hơn bất kỳ ai khác trong khu vực này. Tôi cũng biết mình không thể đảm nhận một công việc mới và cạnh tranh với những người trẻ tuổi hơn với một nền giáo dục Đại học mới.”
Từ trái sang: Jaroslav Klíma, Ivan Dvořák, Jan Zounek, Petr Peřina.
Vào năm 1990, Klima đã được mời đến Phoenix, Arizona, Hoa Kỳ để thăm một công ty sản xuất trong lãnh vực điện tử. Lý do chính của chuyến đi Mỹ này là để dạy cho nhân viên công ty cách vận hành Kính hiển vi của họ. Nhưng điều quan trọng là ông ấy cũng đã tham dự triển lãm thương mại Semicon West ở khu vực Vịnh San Francisco.
“Tôi là người đầu tiên từ một quốc gia Xã hội chủ nghĩa tham dự hội nghị và tôi có thể thấy ngay rằng tương lai là sự số hóa thông tin” ông nói. -“Mọi người đã dạy tôi cách đạt đến trình độ cao hơn, họ rất thân thiện và điều này thực sự hữu ích.”
Tuy nhiên, thứ hữu ích nhất là món quà nhỏ từ phía công ty tổ chức – một màn hình màu VGA với card đồ họa có độ phân giải cao. Tại Tiệp Khắc, máy tính hiện đại nhất có thể được nhập khẩu từ châu Á, nhưng để có được màn hình hiện đại là một vấn đề. Vì vậy, Klima đã mang màn hình về nhà và cùng với bốn đồng nghiệp R&D Tesla của mình nghiên cứu công nghệ xử lý hình ảnh và thành lập doanh nghiệp dựa trên việc phát triển bộ chuyển đổi hình ảnh sang kỹ thuật số.
Tescan Image Processor (TIP): phiên bản đầu tiên trong hệ điều hành MS DOS
Sản phẩm đầu tiên của họ là Bộ xử lý hình ảnh Tescan (Tescan Image Processor - TIP), cho phép hiển thị trực tiếp hình ảnh trên màn hình, được lưu trữ trên đĩa và được xử lý thêm. Bên cạnh đó, để kiếm thêm tiền các ông đã thực hiện bảo dưỡng và cải tiến Kính hiển vi điện tử (công nghệ cũ) của khách hàng.
Từ đó, TESCAN - bắt nguồn từ TESla và SCANning – được nhận định chắc chắn sẽ là một nền tảng vững chắc. Klima là trưởng bộ phận phát triển SEM, một người bạn là lập trình viên, một người khác là kỹ sư cơ khí và hai người khác là chuyên gia về máy tính - họ cùng nhau là một nhóm làm việc cực kỳ linh hoạt và hiệu quả.
Jaroslav Klima đang kết nối Bộ xử lý hình ảnh Tescan với kính hiển vi điện tử.
Giám đốc điều hành của Tescan nói: “Khi nhìn lại, dường như chúng tôi ở đúng nơi, đúng thời điểm, chúng tôi đã tận dụng tất cả các cơ hội và nhận mọi đơn đặt hàng. ”
Với doanh số bán bộ chuyển đổi hình ảnh kỹ thuật số tăng cao, Klima và các đồng nghiệp cũng phải làm việc để kết nối Bộ xử lý hình ảnh Tescan với Kính hiển vi JEOL và Philips, cũng như các thiết bị Tesla hiện có. Klima nói: “Khi nước Đức được thống nhất, ở Tây Đức, các SEM đời cũ vẫn tồn tại, chúng tôi có cơ hội để cài đặt bộ xử lý hình ảnh cho những nơi này, cũng như các viện nghiên cứu không đủ khả năng mua thiết bị kỹ thuật số”.
Nhóm Tescan cũng đã học cách cải thiện hình ảnh, lấy nét hình ảnh sắc nét hơn và nhanh chóng cải tiến bộ xử lý của họ với phân tích hình ảnh. Klima nhấn mạnh: “Đây là số tiền đầu tiên chúng tôi kiếm được khi đó... Chúng tôi đã sống bằng tiền tiết kiệm khi còn là một công ty ga-ra (siêu nhỏ) và bán bộ TIP với giá khoảng một trăm đô la.
Đến năm 1996, Tescan đã giao hàng thiết bị SEM đầu tiên của mình - một thiết bị nhỏ gọn, được điều khiển hoàn toàn bằng Máy tính có tên là Proxima. Theo Klima, ông và các đồng nghiệp của mình đã cố gắng tạo ra đủ tiền để mua khoảng 80 cột Kính hiển vi điện tử Tesla hiện có để họ gắn các thiết bị điện tử của mình vào. Ông nói: “Đây là một chiếc Kính hiển vi đơn giản, rẻ tiền dành cho mục đích giáo dục.”
Hai năm sau đó là những năm khó khăn, Klima nói, “Nhưng chúng tôi đã sống sót qua cuộc khủng hoảng bằng cách phát triển VEGA, Kính hiển vi thế hệ thứ hai của chúng tôi với cột điện tử hiện đại, tự động, có tính cạnh tranh - ngay cả LEO Microscope (liên doanh Leica-Zeiss) cũng phải mua cột VEGA từ chúng tôi.”
Sản xuất Kính hiển vi điện tử của Tescan VEGA, ở Kohoutovice, Brno.
VEGA đã thành công lớn và đã được bán trên khắp châu Âu và Mỹ. Khi Tescan hoạt động mạnh mẽ, Klima và các đồng nghiệp của ông cũng bắt đầu cải tạo hàng trăm Kính hiển vi điện tử cũ do CamScan Electron Optics sản xuất. Cú hích này giúp Tescan phát triển Kính hiển vi điện tử thứ ba của họ, MIRA với nguồn phát xạ trường hoàn toàn tự động & hiện đại lúc bấy giờ.
FIB-SEM với chùm ion hội tụ Lyra ra đời vào năm 2007, nhưng theo Klima, hành trình đến với SEM này không hề dễ dàng. Các cổ đông đầu tư tất cả thu nhập vào phát triển công ty thay vì chia cổ tức vì họ quyết tâm để dẫn đầu công nghệ Kính hiển vi điện tử hiện đại. Vào cuối những năm 2000, Tescan đã tham gia ngày càng nhiều vào các dự án R&D của Châu Âu với các dự án như Empa (Thụy Sĩ) và Viện Fraunhofer (Đức). Klima nói: “Các đối tác của chúng tôi biết TESCAN là nơi có thể biến ý tưởng thành hiện thật.”
Trong thời gian này, Klima cũng đã gặp người sáng lập Orsay Physics (Pierre Sudraud), người đã có công tiên phong trong chùm tia kép (FIB-SEM) và là một đại diện đáng gờm trong giới quang học hạt tích điện. Klima rất tôn trọng nhà khoa học này, đề nghị hai công ty của họ hợp nhất và năm 2014 Tescan Orsay Holding được thành lập. 'NanoSpace' - là FIB-SEM chân không siêu cao - được giao hàng vào năm 2017.
“Chúng tôi cần các phương pháp quản lý mới để thực hiện các quy trình hiện đại hơn trong lập kế hoạch, lập ngân sách, v.v. – và cá nhân tôi cảm thấy chúng tôi không thể tiến lên nếu không có điều này.”, Klima nói.
Và thế là cuộc tìm kiếm đối tác kinh doanh mới của Tescan bắt đầu. Hơn 70 nhà đầu tư đã được xem xét và cuối cùng Klima và các đồng nghiệp đã chọn một nhà đầu tư tài chính – Carlyle – thay vì một nhà đầu tư chiến lược. Ông nói: “Chúng tôi biết điều này sẽ cho phép chúng tôi giữ được thương hiệu TESCAN của mình, điều này rất quan trọng đối với chúng tôi".
Với thỏa thuận này, Tescan dự kiến sẽ tăng trưởng nhanh chóng - Klima cho rằng việc sản xuất STEM Tensor hiện nay sẽ mở rộng quy mô từ một vài hệ thống lên hơn 20 hệ thống mỗi năm.
Ở độ tuổi 70, Klima bắt đầu một hành trình khởi nghiệp mới bằng niềm đam mê bền bỉ với Kính hiển vi điện tử TESCAN.
(Lược dịch bởi đội ngũ TESCAN tại Việt Nam).
